كربوكسي متيل سلولز يا C.M.C

مقدمه:
كربوكسي متيل سلولز كه ابتدا در آلمان كشف و سپس در آمريكا و بعد در ساير كشورهاي غربي گسترش يافته، در دو گريد صنعتي و غذايي به صورت فراگير مورد استفاده قرار مي‌گيرد.كربوكسي متيل سلولز يا C.M.C عبارت است از يك گرد سفيد رنگ، بي بو، بدون رنگ، قابل تعليق در آب و تحت شرايط نرمال غير قابل تخمير مي‌باشد. از نظر خواص شيميايي و فيزيكي مورد لزوم در محيط استفاده معمولاً از آن به جاي نشاسته و مواد طبيعي محلول در آب كه نسبتاً گران‌قيمت هستند مانند آلژينات سديم،حنزه ايرلندي، صمغ تراگاكانت و ژلاتين استفاده مي‌گردد. به دليل جهات اقتصادي آن در سالهاي اخير مورد توجه خاص قرار گرفته است و پيشرفت‌هاي عمده‌اي در تكنولوژي و كيفيت و كاربري اين محصول صورت گرفته است. اين پيشرفت‌ها امكاناتي را فراهم آورده است تا بتوان از كربوكسي متيل سلولز در كاربردهاي بسياري نظير خوراكي، دارويي، صنايع شوينده، رنگ و رزين و رونماي ساختمان، چسب‌ها، نساجي، چاپ و تكميل پارچه، كاشي و سراميك، سفال و چيني، كاغذ، الكترود جوشكاري، فرش و موكت، گل حفاري چاه‌هاي نفت، تخته‌هاي چند لايه، چرم مصنوعي و مواد‌آرايشي، سموم و آفت كشها و غيره استفاده كرد.
ويژگي‌هاي كاربردي C.M.C
علاوه بر غلظت بخشي، چسبندگي و ايجاد استحكام، عامل انتشار، عامل نگهدارنده آب،حفظ حالت كلوييدي، تثبيت كننده، عامل تعليق‌ساز، امولسيون‌ساز و عامل تشكيل لايه است. به دليل ويژگيهاي متنوع، C.M.C در طيف گسترده‌اي استفاده مي‌شود.
اين ماده به سرعت در آب سرد و گرم حل مي‌شود و اساساً در مواردي كه كنترل ويسكوزيته هدف ‌باشد از اين ماده استفاده مي‌گردد زيرا حتي در حضور يون كلسيم نيز ژل تشكيل نمي‌دهد. اينكه اين ماده عامل كنترل ويسكوزيته است باعث شده تا از آن به عنوان غلظت‌دهنده ،تثبيت‌كننده، امولسيون‌ساز (مانند پروتئين شير) و عامل تعليق ساز بهره جست.
خواص فيزيكي:
1-حلاليت 2-ويسكوزيته در محلول 3-فعاليت سطحي 4-خواص ترموپلاستيكي 5-پايداري(در مقابل تخريبات بيولوژيكي، گرما، هيدروليز و اكسيداسيون)
دلايل تكنولوژيكي براي استفاده از آن:
1-. غلظت بسيار اندكي لازم است.
2-. انواع گريدهاي آن با ويژگي‌هاي سازگاريافته براي مصارف گوناگون قابل توليد مي‌باشد.
3-. بدون مزه و بو و بي رنگ مي‌باشد.
4- نسبت به محصولات طبيعي اصلاح نيافته مقاومت بيشتري در مقابل ميكروب‌ها دارد.
5-. توانايي حفظ ويژگي‌ها در شرايط متغير را داراست.
6-حلاليت بالا حتي در آب سرد دارد.
7- عامل نارواني و غليظ‌كننده مي‌باشد.
8- توانايي ايجاد تعليق پايدار دارد.
9- امولسيفاير،
10- تشكيل لايه محافظ،
11-. بهبود ويژگي هاي رئولوژي(تغيير شكل ماده)،
12- جلوگيري از رشد كريستال‌ها،
13- جلوگيري از انعقاد محصولات داراي نشاسته،
14- جلوگيري از نرم و سفت شدن،
15- اصلاح ساختار و بافت،
16- حجيم‌كننده،
كاربردهاي C.M.C
فقط كافيست شما نيازهاي خود را با ويژگي‌هاي C.M.C ارتباط دهيد و گريد مناسب جهت مصرف مورد نياز خود را انتخاب كنيد.
در صنايع مختلف به شرح ذيل مي‌باشد
1- مصارف خوراكي:
ويژگي‌هاي كاربردي اين گريد غلظت‌دهندگي، امولسيون كننده، نگهدارنده و جذب كننده آب، نگهدارنده و تثبيت‌كننده، عامل حفظ شكل و ظاهر(رئولوژي) مي‌باشد، كه با داشتن اين ويژگي‌ها مي‌تواند به جاي ژلاتين و مواد ديگر استفاده شود كه نه تنها از لحاظ اقتصادي به صرفه است بلكه باعث حفظ طعم واقعي و تازگي غذا است و مدت زمان قابل مصرف بودن ماده غذايي را بالا مي‌برد و يكي از ضروري‌ترين افزودني‌هاي خوراكي محسوب مي‌شود كه هم اكنون به طور گسترده‌اي در بستني با كيفيت بالا جهت مقاومت در برابر ذوب شدن، در توليد انواع شيريني، بيسكويت و كيك، كلوچه، آب‌نبات، انواع آبميوه و نوشيدني‌هاي مايع، محصولات لبني و گوشتي، غذاهاي منجمد، ماكاروني فوري، كنسروها و كمپوتهاي ميوه استفاده مي‌گردد و همچنين C.M.C مي‌تواند براي پايداركردن و محافظت از پروتئين‌ها به وي‍ژه پروتئين سبوس مصرف شود.

2- مصارف در مواد دارويي، آرايشي و شيميايي
تعليق‌ساز ذرات، ابقاء رنگ، محافظ پوست، پراكندگي يكدست، زداينده چرك و لكه، غلظت‌بخش و تثبيت كننده، روان‌ساز، يكدست‌كننده، اين مواد همچنين در توليد خميردندان به دليل مزه و طعم و جلا دهنده بودن آن، كرم‌هاي دست، شامپوها، خمير ريش‌تراش مايع، و به دليل آب دوستي و عمل متورم كردن كاربرد وسيعي در قرص‌هاي دارويي دارد.

3- مصارف در صنعت نساجي
هماهنگ كننده تار و پود، نگهدارنده و جذب كننده آب، غلظت دهنده در خميرهاي چاپ و ماده اوليه در فرايندهاي مختلف تكميل ، چسب مناسب براي الياف و تشكيل دهنده لايه، عامل استحكام و هماهنگي به جاي گرين (دانه) هماهنگ كننده تار و پود و مقاوم كننده در برابر فرسودگي بوده و پارچه‌هايي كه با الياف نخي و كتان هستند را از لحاظ وزني سبك مي‌كند و مانع از بين رفتن و فساد آنها مي‌شود. اين ماده به عنوان ماده اوليه در خلال فرايند چاپ، مخصوصاً به روي پارچه‌هاي ابريشمي به كار مي‌رود. نيز در آهار زني نخ‌هاي مصنوعي كاربرد دارد.
4- مصارف در رنگ و رزين
اين ماده به عنوان عامل كنترل ويسكوزيته در رنگهاي امولسيون قابل استفاده است و نيز در حركت قلم‌مو اثر مطلوبي دارد. در رنگ‌هاي محلول به عنوان ماده‌اي براي پر كردن منافذ در سطوح منفذدار سطح ديوار گچي و غيره قبل از استعمال رنگ و روغن به كار مي‌رود. اين ماده عامل حجم‌دهنده خوبي براي مواد پركننده مي‌باشد. نگهدارنده و جذب كننده آب، تشكيل دهنده لايه، تعليق‌ساز ذرات، نگهدارنده رنگ، غلظت‌دهنده، تثبيت‌كننده و يكدست‌كننده مي‌باشد.
5- مصارف در صنعت شوينده‌ها و صابون‌ها
افزايش مقدار كمي از آن به شوينده‌ها موجب معلق ماندن چرك جدا شده مي‌گردد و داراي حداكثر قدرت حل كردن چرك و چربي مي‌باشد. پود پارچه را پر مي‌كند و اجازه نمي‌دهد چرك در لابه‌لاي آن جا گيرد و به اصطلاح ازچرك مردگي جلوگيري مي‌كند و از همه مهمتر اينكه مي‌تواند امولسيون صابون و يا محلول را غلظت داده و ساختار آن را تثبيت ‌بخشد و نيز تعليق‌ساز ذرات و خاك بوده و به پوست آسيبي نمي‌رساند.
6- مصارف در صنعت كاغذ‌سازي و مقوا
اين ماده در پروسه كاغذسازي، مقاومت در برابر ساييدگي و يكنواختي سطح و ويژگي ضد شكنندگي، قدرت كشش و سختي كاغذ را بالا مي‌برد. تشكيل دهنده لايه چسبنده، غلظت‌بخش، باعث افزايش استحكام، عامل بهبودي سطح و جلاي آن بوده و نيز انعطاف سطح در برابر تاشدگي را بهبود مي‌بخشد. در ساخت مقواي چين‌دار به عنوان عامل كنترل كننده ويسكوزيته، و تثبيت كننده براي خميرهاي نشاسته‌اي و چسب آن قابل استفاده مي‌باشد.

7- مصارف در صنعت كاشي و سراميك
اين ماده در صنايع كاشي‌سازي و سراميك نوعي تثبيت‌كننده ، نگهدارنده و جذب كننده آب، تشكيل دهنده لايه، غلظت دهنده و تثبيت كننده و براي جلاها جهت بهسازي استحكام قطعه قالب شده مي‌باشد و مي‌تواند به عنوان غلظت‌دهنده در قالب‌هاي كوزه‌گري استفاده و محصولات را زيبا و بدون هيچگونه ترك و حباب و عيب مي‌گرداند و قدرت چسبندگي را افزايش دهد و باعث شكل‌پذيري آسان و افزايش استحكام آن تا 2 يا 3 برابر مي‌شود. افزودن اين ماده قدرت پخش‌شوندگي لعاب را بهبود مي‌بخشد و نيز باعث استحكام چسبندگي بين لعاب و سراميك مي‌گردد.

8- مصارف در حفاري چاه‌هاي نفت
اين ماده به عنوان عامل مهمي در بهبودكيفيت گل حفاري عمل مي‌كند. نوع با ويسكوزيته بالاي آن براي ايجاد غلظت و نوع با ويسكوزيته پايين به عنوان عاملي در كاهش ضايعات فيلتراسيون محلول حاصل حفاري نفت است. كنترل كننده اتلاف مايع، جاذب و نگهدارنده آب، عامل درزگيري ديواره چاه ، تعليق ساز خاك و نيز غلظت‌دهنده رواني مي‌باشد.
9- مصارف در تخته‌هاي چند لايه
اين ماده تعليق‌ساز ذرات، باعث افزايش استحكام، غلظت‌دهنده، تثبيت‌كننده، مقاوم در برابر گرما، روان‌ساز و يكدست‌كننده مي‌باشد.

10- مصارف در الكترودهاي جوشكاري
اين ماده تشكيل دهنده لايه، استحكام‌بخش، غلظت‌دهنده، روان‌‌ساز و يكدست‌كننده مي‌باشند.

11- مصارف در صنايع چرم
اين مواد پرپشت كننده، بهبود دهنده سطح و جلا، محافظ بافت چرم‌هاي مصنوعي مي‌باشد.

12- مصارف در فرش و موكت
اين مواد همچنين جهت آهارزني در صنعت فرش و موكت به كار مي‌رود.

13- مصارف در چسب
اين ماده به علت خاصيت تشكيل فيلم و كشش سطحي خوب، به‌عنوان يك چسب در چسب كاغذ ديواري، چسب خميركاغذ، چسب كاغذ سنباده،چسب چرم و غيره به كار مي‌رود.

14- مصارف در سموم و آفت‌كشها
اين ماده در سموم و آفت‌كشها به عنوان عامل تعليق‌ساز استفاده مي‌شود.